صفحه ۵۷

  

83        چنین عبارتی که نقل گردید، به کمک عقیده عمومی، نشان می دهد که چگونه ناخودآگاه فردی با وجود اینکه به وضوح حقیقت را می گفت، طرد می شد. در تاریخ ذهن، علل خاصی برای این طرد وجود دارد که مجال طرح و شرح آن را در اینجا نداریم. بایستی به این حقیقت رضایت دهیم که ناخودآگاه سرکوب شده است. از لحاظ روانشناختی، سرکوب شامل صرفنظر کردن از لیبیدو می شود. در نتیجه لیبیدو ارتقائات و پیشرفتهایی در رویکرد آگاه یافت با این نتیجه که تصویر جدیدی از جهان به تدریج ساخته می شود. محاسن بی تردیدی که از این فرایند منتج می شود به شکل طبیعی بر استحکام رویکرد جدید می افزاید. در نتیجه باعث تعجب نخواهد بود که روانشناشی زمان ما با مشخصه رویکرد ناخوشایندی به ناخودآگاه همراه شده است.

84      فهم این امر آسان است که چرا همه علوم(1) دیدگاه های احساسات و تخیل را از خود جدا کرده اند و در حقیقت این امر برایشان کاملا ضروری بود که آن کار را بکنند.  آنها علومی هستند که صرفا به همان دلیل ایجاد شده اند. پس روانشناسی چه می شود؟ اگر آن هم علم محسوب شود باید همانگونه باشد. اما آیا می تواند در زمینه موضوع خود عدالت خرج دهد؟ هر علمی در غایت خود به دنبال قاعده مندی و بیان موضوعاتش در امور کلی(2) است؛ بنابراین روانشناسی می توانست، و در حقیقت همین کار را هم می کند، که فرایندهای احساسات، حس و تخیل را در فرم عقلانی کلی به دست دهد. این رفتار  مطمئنا حقوق دیدگاه عقلی انتزاعی(3) را برقرار می کند اما نه ادعاهای روانشناختی ممکن دیگر. آن ادعاها می توانند نگاهی صرف به روانشناسی علمی دریافت کنند. آنها نمی توانند به عنوان اصول علمی مستقل ظاهر شوند. علم در همه شرایط موضوعی عقلانی است و عملکردهای روانشناختی دیگر مانند آبجکت، تابع آن هستند. عقل، پادشاه مملکت علم است. اما وقتی علم قدم به سرزمین کاربردیش می گذارد موضوع از قرار دیگری می شود. عقل، که سابقا پادشاه بود، مبدل به وزیری صرف می شود که عبارت است از ابزاری که از لحاظ علمی پالایش شده است که هر چند صحیح است اما صرفا یک ابزار است و دیگر به خودی خود غایت نیست بلکه صرفا یک پیش شرط است. عقل و در کنار آن علم هم اکنون در خدمت هدف و قدرت خلاقه قرار گرفته است. با این حال، آن هنوز "روانشناسی" است با وجود آنکه دیگر علم نیست؛ روانشناسی است به معنای وسیعتر کلمه، فعالیتی روانشناختی از سنخ خلاق که در آن تخیل خلاقانه اولویت اول را دارد.

1.sciences    

2.abstractions

3.abstract